روانشناسی

شرم بد و شرم خوب

شرم در فرهنگ ما نوعی خجالت تعریف شده است. که فرد در مقابل رفتار خود یا رفتاری مغایر با فرهنگ احساس خجالت می کند. یکی از رایج ترین جملات ما ایرانی ” شرمنده و شرمندگی است” و آن را با حالت محترمانه نیز به کار می بریم. در صورتی که کلمه خجالت مفهومی غیر محترمانه دارد. اگر به کسی بگوییم “خجالت بکش” نوعی توهین تلقی می شود. شرم مفهوم نسبی دارد. برهنگی در فرهنگ ما باعث شرم می شود. اما نگاه به آن در فرهنگ های دیگر متفاوت است.

در طی چند دهه گذشته تحقیقات مفصلی در باره موقعیت عاطفی « شرم» صورت گرفته است و تقریبا همگی آنها توانستند مفهوم شرم را به  دو بخش متفاوت تقسیم کنند. شرم بد می خواهد ثابت کند که « من آدم ذاتا عوضی هستم و کلا مشکل دارم و لیاقت عشق و محبت دیگران را ندارم» در مقابل، شرم خوبی نیز وجود دارد که افراد را وا می دارد که رفتار مغایر با مرام و تربیت خود را تصحیح کنند.
دکتر Dr. Brené Brown معتقد است که مرز بین دو نوع شرمی که از آن حرف زده شد خیلی مشخص نیست و آدمها به سرعت می توانند نوع احساس شان تغییر کند. به همین خاطر او جای شرم خوب را با کلمه گناه عوض کرده است.
وی معتقد است که احساس گناه یک واکنش مثبت است و فرد را وا می دارد که به دنبال یافتن راه حل یا کنترل رفتارش برود. مثال مشخصی وجود که می تواند تاثیر شرم  و گناه  و عکس العمل ها و بازتاب هر کدام را نشان دهد.

  شرم بد

برای روزعید مهرداد به فروشگاه شلوغ و بزرگی می رود و در حین خرید متوجه یک روکش صندلی ماشین می شود که هدیه خوبی برای پدرش خواهد بود. جعبه باز شده فوق که قیمتش ۶۰ هزارتومان بود در کنار یک جعبه خالی ۱۰ هزارتومانی قرار دارد. مهرداد وسیله مورد نظر را درون جعبه می گذارد و با پرداخت۱۰ هزار تومان به خانه می رود. مهرداد ولی در تمام مدت روز و در  مهمانی شب عید چون از رفتارش شرمنده است احساس بد خود را با فریاد روی پسرش و همسرش تلافی می کند. از ناراحتی و عذاب وجدان، به سیگاری که تازگی ترک کرده است پناه می برد. و  تنها جوابی که به ذهنش می رسد احساس ناتوانی و نادانی و بی شخصیت بودن خودش است.

شرم خوب یا گناه

همان اتفاق بالا برای مهرداد می افتد ولی در برابر نگاه شاد پدرش دوام نمی اورد و احساس گناه باعث می شود که ماجرای جابجا کردن هدیه را تعریف می کند. پدرش   از او می خواهد که هدیه را به مغازه برگرداند و  و تفاوت قیمت هدیه را به موسسه خیریه بدهد. احساس  گناهی که مهرداد را به تصمیم درست واداشته است همان شرم سالمی است  که می تواند در زندگی و تعادل روانی و روحی مناسب باشد.

عبور از شرم

شرم و تصور منفی که افراد در وجود خود دارند آنها را به عزلت و گوشه نشینی وا می دارد. افراد شرمگین، احترام زیادی برای خودشان قائل نیستند و از عدم اعتماد به نفس رنج می برند. پنهان ساختن شرم، عکس العمل فراگیر است که می تواند به مشکلات ریشه دار نظیر تشویش و افسردگی ختم شود.

شرم فقط در تنهای، سکوت و تاریکی قادر به بقا است یکی از اصلی ترین راه های مقابله با تاثیر هر لحظه افزاینده شرم این است که دست یاری به سمت عزیز ان یا متخصصین دراز کنیم. حرف زدن در باره احساسی که وجود دارد و  روبرو شدن با آن  بسیار سخت است ولی پذیرش آن و سهیم شدن مشکل فوق با دیگران از تنش روحی افراد شرمگین به شدت می کاهد و زمینه تعادل و سلامت روحی را مهیا می کند.

 

نظر شما در این مورد چیست؟؟

منبع:

https://www.psychologytoday.com/blog/love-and-sex-in-the-digital-age/201401/guilt-good-shame-bad

برچسب ها

آریوبرزن

آریو اشراقی هستم مدیر سایت وب آریو از بچه های خونگرم جنوب ( خوزستان )، خوشحال میشم که با اشتراک گذاری مطالب، سایت منو حمایت کنید. در ضمن عضویت در کانال تلگرام وب آریو یادتون نره!! @webario

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

بستن